ابومحمد مُصلِح بن عَبدُالله مشهور به سعدی شیرازی و مشرف الدین شاعر و نویسنده ی پارسیگوی ایرانی است. شهرت او بیشتر به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست. مقامش نزد اهل ادب تا بدانجاست که به وی لقب استاد سخن دادهاند. آثار معروفش کتاب:بوستان(به شعر)،گلستان(نثر آمیخته به شعر)و دیوان اشعار می باشد.مجموعه کتاب های او را "کلیات سعدی" می نامند. سعدی در شیراز زاده شد. پدرش در دستگاه دیوانی اتابک سعد بن زنگی، فرمانروای فارس شاغل بود.سعدی کودکی بیش نبود که پدرش در گذشت. در دوران کودکی با علاقه زیاد به مکتب میرفت و مقدمات علوم را میآموخت. هنگام نوجوانی به پژوهش و دین و دانش علاقه فراوانی نشان داد. سعدی در حدود ۶۲۰ یا ۶۲۳ قمری از شیراز به مدرسه ی نظامیه بغداد رفت و در آنجا از آموزههای امام محمد غزالی بیشترین تأثیر را پذیرفت (سعدی در گلستان غزالی را «امام مرشد» مینامد).
گرچه اغلب گفته می شود سال تولد و فوت او(۵۸۵ یا ۶۰۶ – ۶۹۱ هجری قمری)می باشد؛اما برسر این مسئله اختلاف نظر پیش آمده است. براساس بیت «ای که پنجاه رفت و در خوابی» و سایر شواهد این حکایت، سعدی را در ۶۵۶ قمری حدوداً پنجاهساله میدانند و در نتیجه تولد وی را در حدود ۶۰۶ قمری میگیرند.از طرف دیگر عده ای بر اساس حکایت مسجد جامع کاشغر از باب پنجم گلستان (با شروع «سالی محمد خوارزمشاه، رحمت الله علیه، با ختا برای مصلحتی صلح اختیار کرد») که به صلح محمد خوارزمشاه که در حدود سال ۶۱۰ بودهاست اشاره میکند و سعدی را در آن تاریخ مشهور مینامد، و بیت «بیا ای که عمرت به هفتاد رفت» از اوائل باب نهم بوستان، نتیجه میگیرد که سعدی حدود سال ۵۸۵ قمری، یعنی هفتاد سال پیش از نوشتن بوستان در ۶۵۵ قمری، متولد شدهاست.
روز یکم اردیبهشت،روز بزرگداشت سعدی شیرازی
اول اردیبهشت ماه در تقویم ملی ایرانیان همزمان با
سالروز تولد شیخ اجل سعدی شیرازی که فرهنگوران او را بهعنوان استاد سخن میشناسند،یادروز
سعدی نام گرفته است.
افزون بریک دههاست که با مشارکت نهادها و ارگانهای فرهنگی فارس، سعدی پژوهان و سعدی شناسان هر سال با اجتماع بر تربت استاد سخن سعدی شیرازی با نکوداشت یاداین پیام آور انسانیت به تبیین آرا و اندیشههای شیخ اجل میپردازند.
برای آنکه بدانیم سعدی کیست؟ جایگاه این شاعر گرانمایه در شعر و ادبیات پارسی کجاست و پرداختن به اندیشههای استاد سخن تا چه میزان به عنوان یک نیاز امروزی محسوس است مروری کوتاه بر آنچه درباره افکار و آرا این شاعر گرانمایه بیان شده است میکنیم.
بسیاری از دانشوران و سعدی شناسان توجه به آثار واخلاق سعدی و الهامگرفتن از شخصیت برجستهاستادسخن را لازمه و ضرورت زندگی امروزی میدانندو معتقدند:
توجه به آثار و اندیشههای شیخ اجل موجب بازشناسی فرهنگ غنیایرانی میشود.
استاد سخن در مرحلهای از زندگی به سیر و سیاحت در بیشتر کشورهای اسلامی پرداخت، به بلخ و غزنه رفت، به گجرات در هندوستان سفر کرد و با تجربه برهمنهای هند آشنا شد و در دهلی زبان هندی را فرا گرفت.
در این دوران سعدی از طریق دریا به یمن و حبشه و سپس به کشورهای عربی رفت وپس اززیارت کعبهمدتی در شام به ویژه در دمشق،بعلبک لبنانو بیتالمقدس ساکن شد.
سعدی پس از سفرهای بسیار به شیراز بازگشت و تجارب خود را به نگارش در آورد این شاعر گرانمایه در سال 655 هجری زیباترین و لطیفترین شعرهای خود یعنی بوستان را در ده باب سرود و در آن به مهمترین مسایل اخلاقی و انسانی مانند عدل، احسان، عشق ، تواضع ، قناعت ، شکر و توبه پرداخت.
سعدی همچنین در سال 656 اثر دیگر خود یعنی گلستان را به رشته تحریر در آورد که آمیزهای از نظم و نثر و مجموعه حکایاتی است که سعدی موضوع آن را تجربه کرده یا ساخته ذهن او است.در کنار همهاوصافی که برای سعدی به عنوان شاعر پر آوازهی ایرانی، آورده اند بسیاری سعدی را به عنوان پیام آور انسانیت میشناسند.