بانو پروین اعتصامی،شاعر بزرگی که در نوع خود بی همتاست، باتباری آشتیانی در 25 اسفند 1285 خورشیدی در خانه یوسف اعتصامی ((اعتصام الملک)) در تبریز که از مردان فرهنگساز زمان خود بود و همسر اصیل زاده اش اختر خانم،دختر خان قوام السلطنه تبریزی زایش یافت.اما در زاگاه خود زیاد ماندگار نشد و در 5 سالگی به همراه خانواده در تهران منزل گزید.او که کودکی هوشیار و مستعد بود و از بخت خوش در فضایی فرهنگی زائیده شده بود، از کودکی با مبانی زبان فارسی و زان پس قواعد زبان ادب آشنایی یافت و با توشه ای فراتر از معمول پای به دبستان گذاشت و با دانسته های خود چشم دیگران را خیره کرد. او از ابتدای زندگی در محفل پدر و یاران ادیب او همانند ملک الشعرای بهار،افسر،دهخدا،....با شعر فارسی خوگر شده بود، در 8 سالگی زبان به شعر گشود و هنوز به دوره بلوغ نرسیده بود که اشعار بزرگانی همچون فردوسی،نظامی،ناصر خسرو، منوچهری،انوری و فرخی را از حفظ می خواند و به مکاتب فکری شاعران عارف مزاجی چون سنایی و عطار و جلال الدین مولوی و حافظ عشق می ورزید.پروین اعتصامی دوره دبیرستان را در مدرسه دخترانه آمریکایی ((ایران بیت ایل)) به پایان آورد و چون با زبان و ادبیات انگلیسی به خوبی آشنایی یافته بود، به مدت دو سالدر آن مدرسه به تحصیل پرداخت.حال آنکه زندگانی راستین او تنها در شعر خلاصه می شد،اشعاری فراتر از معمول که پس از چاپ حیرت و شگفتی خوانندگان را بر می انگیخت و آنها را به شدت جلب می کرد، اندک اندک او را به شهرت کشانید.اما پدرش پیش از ازدواج اجازه چاپ اشعارش را در یک مجموعه نمی داد و درست نمی دانست برای دختر دوشیزه اش از آن راه به تبلیغ بپردازد. بدین گونه پروین به در 1313 به خواست خانواده به عقد پسر عموی پدرش که مردی نظامی بود و ریاست نظمیه ((شهربانی)) کرمانشاه را داشت درآمد و به ناچار از خانه پدری به کرمانشاه رفت ولی زندگانی مشترک او با فضل الله همایون فال ((آرتا)) عمر درازی نداشت و پس از چند ماه با بازگشت پروین به خانه پدری، آن رشته از هم گسست و هنوز یک سال نگذشته بود که به طلاق رسمی انجامید.
چند ماه پس از این رویداد زهرناک که روح حساس پروین را مسموم ساخت،نخستین دفتر شعر پروین اعتصامی با پیش درآمد ملک الشعرای بهار و سرمایه یوسف اعتصامی در تهران انتشار یافت، و خیلی زود پروین به عنوان برجسته ترین شاعر زن آن دوران شناخته شد. ملک الشعرای بهار او را ملکه شعرای زن ((سیدة الشعرا)) نامید و روزنامه ها و نشریات از تولد ستاره ای در جهان شعر فارسی سخن گفتند. این دفتر چندین بار به چاپ رسید و در سال 1315 نشان درجه 3 علمی وزارت معارف را نصیب گوینده اش ساخت. پروین از سال 1315 نزدیک به یک سال در کتابخانه دانشسرای عالی سرگرم کتابداری شد،اما چون بیماری یوسف اعتصامی او را به بستر افکند پروین که پدر را عاشقانه دوست داشت، از کار استعفا کرد تا اوقاتش را پایریز پرستاری از او کند. اگرچه یک سال بعد مرگ پدر پروین را از او ربود و برای همیشه تنهایش گذاشت و سوگ پدر بر روح ظریف و شکننده پروین بزرگ ترین ضربات را وارد آورد و در تمامی مدتی که پس از آن زنده ماند هرگز از این ماتم رهایی نیافت. تا سرانجام به بستر بیماری افتاد و پس از 12 روز در شب 16 فروردین 1320 به بیماری حصبه چشم از جهان فروبست و در کنار پدری که محبوب ترین موجود زندگی او بود، در مقبره خانوادگی اعتصامی، در صحن قم به خواب ابدی فرو رفت.
پروین اعتصامی که بیش از 35 سال در جهان نزیست شاعری بود بیدار و هوشیار،اخلاق گرا،سنت پرست و پندآموز است که در برابر بی عدالتی های اجتماعات بشری سر بر می آورد و می کوشد با زبان رمز و تمثیل، اندیشه های انسانی خود را در دفاع از فرودستان جامعه ابراز کند.انتقادات اجتماعی پروین که در قالب مناظره،قصه،مثنوی شکل گرفته است،تنها به تصویربرداری از حیطه ارباب قدرت و یا سیاستمردان بسنده نمی شود بلکه گروهی های مختلف مردم را با منش های پلید اخلاقی هم چون پول پرستی،ریا و دروغ،حرص و طمع و کاهلی و زراندوزی در بر می گیرد. او پیام آور دوستی و محبت و همیاری و آوازه گر حرمت و عزت انسانی است.اما با این همه صدای او نه از زمانه خودش، که بیشتر از دوردست های تاریخ انسانی به ویژه انسان ایرانی بر می خیزد و صدایش پیش از آنکه زنانه باشد به پیرمردی کهن سال و پند آموز می ماند که دغدغه ای جز ساختن یک آرمان شهر انسانی ندارد.شعر شناسان و پژوهندگان شعر فارسی برای پروین اعتصامی جای ویژه ای را در نظر گرفته اند که خاص خود اوست.
